بازگشت به صفحه اصلی

براساس طبقه بندي که با توجه به ماهیت معاملات و ارتباط بین شرکت کنندگان در فعالیت هاي تجارت الکترونیکی صورت می گیرد ، انواع تجارت الکترونیکی عبارتند از:

Business to Business

1) تجارت الکترونیکی بنگاه با بنگاه (Business to Business) :
در این نوع از تجارت الکترونیکی ، شرکت کنندگان در فعالیت هاي مربوطه ، بنگاه ها بوده و هم اکنون 85 درصد از حجم تجارت الکترونیکی را تشکیل می دهند.B2B در جایی استفاده می گردد که بخواهیم خرید و فروش عمده را به کمک تجارت الکترونیکی انجام و خارج از حیطه خرده فروشان عمل نماییم. چرا که خرده فروشی در اینترنت با خطرات بسیار همراه است زیرا مشتریان تمایل ندارند تا همه چیز را از روی اینترنت خردیداری کنند و فقط روی برخی از اجناس دست می گذارند و سایر موارد برایشان اهمیت چندانی ندارد. شرکت Cisco یکی از اولین شرکت های بزرگی بود که در جولای 1996 سایت تجارت الکترونیکی خود را راه اندازی کرد و بعد از آن تلاش جدی، بقیه ی شرکت ها برای چنین امری آغاز شد. یک ماه بعد شرکت های کامپیوتری عظیمی نظیر Microsoft و IBM نرم افزارهای تجاری خود را که امکان انجام فروش از طریق اینترنت را فراهم می کرد به بازار عرضه نمودند.Business to Consumer

2) تجارت الکترونیکی بنگاه با مشتري (Business to Consumer):
این نوع از تجارت الکترونیکی مربوط به معاملات خرده فروشی کالاها و خدمات بین بنگاه ها و خریداران انفرادي بوده و به همین دلیل این نوع از تجارت به E – TAILING معروف است.بیشترین سهم در انجام تجارت الکترونیکی از نوع B2C را خرده فروشی تشکیل می دهد. این نوع تجارت با گسترش وب به سرعت افزایش پیدا کرد و اکنون به راحتی می توان انواع و اقسام کالاها از شیرینی گرفته تا اتومبیل و نرم افزارهای کامپیوتری را از طریق اینترنت خریداری کرد. B2C با راه اندازی سایت هایی چون amazon و CDNOW آغاز شد. Jeff Bezor مؤسس شرکت amazon، سایت خود را فقط برای فروش کتاب از طریق اینترنت راه اندازی کرد و این ایده ساده مقدمه ای بود برای یک تحول جهانی.
در تجارت الکترونیکی B2C در یک  طرف معامله، تولید کننده (فروشنده) محصول و در طرف دیگر، خریدار (مصرف کننده نهایی) قرار دارد. موفقیت در این مدل وابسته به تجربیاتی است که به مشتری ارائه می گردد . باید به مشتری سرویس های ارائه گردد که در مدل سنتی به آنها خود خو گرفته است و شرایط مشابه را به وجود آورد. شرکت هایی نظیر amazon و REI روی شهرت خود محیط نیرومند online را تدارک دیده اند که بتوانند رضایت بی چون و چرای مشتری را جلب نمایند. 
تجارت الکترونیکی بنگاه با بنگاه وبا مشتري :
در این نوع از تجارت الکترونیکی ، یک کسب و کار یا بنگاه برخی از محصولات و خدمات را براي کسب و کار وابسته تهیه کرده و کسب و کار وابسته ، به مشتریان خود که شامل کارمندان خود یا کسانی که کالاها و خدمات را بدون هیچ گونه ارزش افزوده اي تهیه می کنند ، سرویس می دهد.مانند یک انباردار که کالا را براي خرده فروشان نگهداري می کند و خرده فروش پس از فروش کالا به مصرف کننده با دستور حمل کالا به انباردار حق الزحمه آن را پرداخت می کند که در این صورت آن را تجارت امباردار با خرده فروش و با مشتري می نامند و یا مانند یک آژانس مسافرتی که از سوي شرکت هاي هواپیمایی و صاحبان هتل ها ، خدمات مسافري را تهیه و به مشتریان ارائه می کند.Consumer to Business

3) تجارت الکترونیکی مشتري با بنگاه (Consumer to Business):
ین نوع از تجارت الکترونیکی شامل فروش کالاها و خدمات توسط افرادبه سازمان ها از طریق اینترنت است.در حالیکه بازار مصرف کننده Online روز به روز در حال گسترش است، بسیاری از خریداران دریافته اند که شیوه انتخاب محصول بسیار گسترده و ممکن است آنان را غوطه ور سازد. چرا که وقتی مصرف کنندگان، سایت هایی را در ارتباط با فروش محصول مورد نظر خود می یابند، یافتن خود محصول در آن سایت و به دست آوردن قیمت محصول اغلب کار دشوار است.
بنابراین جهت راحت تر نمودن امر خرید، نیاز به روشهای جدید خرید و فروش اینترنتی Online است که در آژانس های فروش به سوددهی منتهی شود بایستی از یک استرتژی فروش استفاده نمایند مانند Priceline که خود را با این استراتژی تطبیق داده است.Consumer to Consumer

4) تجارت الکترونیکی مشتري با مشتري (Consumer to Consumer):
این طبقه بندي از تجارت الکترونیکی شامل معاملاتی است که مصرف کنندگان به طور مستقیم با یکدیگر انجام می دهند، مثل فروش دارائی هاي شخصی توسط یک مصرف کننده به مصرف کننده دیگر . یا فروش اتومبیل ، فروش دانش و اظهارنظرهاي کارشناسی به طریق به طریق برخط یا آنلاین از طریق اینترنت نیز جرئی از تجارت مشتري با مشتري است.معاملات صورت گرفته در جراحی هاي آنلاین نیزدر این طبقه قرارمی گیرند.مدل C2C شبیه نیازمندیهای طبقه بندی شده یک روزنامه و یا شبیه به یک دکه در بازار دست دوم یا سمساری است. ایده اصلی این مدل این است که مصرف کنندگان با یکدیگر بدون واسطه به خرید و فروش بپردازد. ebey غول حراجی Online بزرگ ترین نمونه اولیه مدل C2C می باشد. ebey خود چیزی نمی فروشد و به عنوان واسطی بین خریداران و فروشندگان به ارائه محصولاتتی در حراجی Online عمل می کند. به عنوان مثال ebay اجازه می دهد فروشنده قیمت اولیه خود را در حراجی قرار دهد و سپس شرکت کنندگان در حراج قبل از اتمام مدت باید روی کالای به حراج گذاشته شده اظهار نظر کنند. سایت های اینترنتی دیگر نظیر Autobytel و Carsmart نمونه هایی از مدل C2C می باشد.
به دلیل ناچیز بودن هزینه تبلیغات در اینترنت استفاده از مدل C2C توسط کاربران اینترنتی جهت فروش کالاهای مورد نظر خود توجه قرار گرفته است.Peer to Peer

5) کاربردهاي نقطه به نقطه (Peer to Peer):
این فناوري می تواند در انواع معاملات مشتري با مشتري و بنگاه با مشتري مورد استفاده قرار گیرد.این فناوري، شبکه هاي رایانه اي عضو را قادر می سازد تا اطلاعات را بین هم تسهیم کنند مثل این که مردم می توانند موزیک ، نرم افزار و دیگر کالاهاي دیجیتالی را از این طریق با هم معاوضه کنند.دل تجارت الکترونیکی P2P برای تسویه حساب کردن شرکت کنندگان در حراج با فروشنده است که مشهورترین آنها سرویسی است به نام Paypal.
 تجارت سیار:
 انجام معاملات و فعالیت هاي تجارت الکترونیکی از طریق تجهیزات بی سیم به تجارت سیار معروف است.مثل اینکه یک فرد می تواند از طریق تلفن همراه خود، پول را در سیستم بانکداري الکترونیکی از حسابی به حساب دیگر منتقل کند.یا سفارشات را به یک فروشنده در محیط الکترونیکی ارجاع دهد.اکثرکاربردهاي تجارت سیار مستلزم امکان دسترسی به اینترنت از طریق تلفن همراه است. از Paypal بسیاری از تاجران Online در قد و قواره های متفاوت پرداخت مشتریها را از طریق حساب کارت های اعتباری تجارت دریافت می کردند. با استفاده از سخت افزار Mondex که زیر مجموعه  Mastercard می باشد، کاربران قادرند نقل و انتقالاات الکترونیکی پولی خود را انجام دهند و پول خود را از یک کارت اعتباری به کارت اعتباری دیگر منتقل نمایند. تحوه استفاده از تلفن همراه بدین صورت است که به جای فناوری GSM که استاندارد معمول ارتباطی تلفن همراه در بسیاری از کشورها به ویژه در اروپاست، فناوری دیگری تحت پروتکل بکارگیری نرم افزار کاربردی از طریق تجهیزات بی سیم (Wireless Application Protocol)که به اختصار WAP نامیده می شود، جایگزین می گردد. در این شیوه جدید، هر تلفن همراه از طریق مرکز تلفن با یک کامپیوتر سرویسگر مرتبط می شود و می تواند نرم افزار مورد نیاز کاربر خود را بر روی کامپیوتر مذکور فعال نماید. بدین ترتیب استفاده کننده می تواند اطلاعات خود را از طریق کامپیوتر سرویسگر که خود از طریق اینترنت و یا شبکه های ارزش افزوده (VAN) به مراکز تجاری و خدماتی متصل است ارسال و یا دریافت نماید.
اگر معاملات انجام شده در تجارت سیار به مکان ها یا زمان خاص محدود شوند در آن صورت تجارت مکانی نامیده می شوند.Business to Administration

6) تجارت بنگاه با اداره (Business to Administration):
این نوع تجارت الکترونیکی شامل تمامی مبادلات تجاری ــ مالی بین شرکت ها و سازمان های دولتی است. تأمین نیازهای دولت توسط شرکت ها و پرداخت عوارض مالیات ها از جمله مواردی است که می توان در این گروه گنجاند.تجارت B2A در حال حاضر دوران کودکی خود را طی می کند ولی در آینده ای نزدیک زمانی که دولت ها به ارتقاء ارتباطات خود تمایل و توجه نشان دهند، به سرعت رشد خواهد نمود.
تجارت الکترونیکی به صورت کسب و کارداخلی :این نوع از تجارت الکترونیکی شامل تمام فعالیت ها ي درون سازمانی است که مستلزم مبادله کالاها ، خدمات و اطلاعات بین واحدهاي مختلف و افراد سازمان می باشد.مانند آموزش کارکنان به صورت برخط یا آنلاین که مستلزم وجود اینترانت در داخل سازمان است.
تجارت الکترونیکی بنگاه با کارکنان : در این نوع که خود طبقه اي از تجارت الکترونیکی به صورت کسب و کار داخلی سازمان است، خدمات ، اطلاعات یا محصولات در اختیار کارکنان ( به صورت انفرادي ) قرار می گیردمثل پرداخت حقوق کارکنان از طریق سیستم حقوق و دستمزدبرخط یاآنلاین سازمان.
تجارت الکترونیکی به شکل همکاري : همکاري افراد یا گروه هاي جامعه به صورت برخط یا آنلاین با یکدیگر به همکاري یا مشارکت تجاري معروف است،مثل اینکه شرکاي تجاري در مکان هاي مختلف بر روي طراحی یک محصول با یکدیگر کارکرده و به صورت برخط یا آنلاین و به طور مرتب با یکدیگر ارتباط دارند یا مثل اینکه شرکاي تجاري با یکدیگر در مورد تقاضاي بازار که به پیش بینی پرداخته و نتایج را با هم تعادل می کنند.
تجارت الکترونیکی غیر تجاري : تعداد زیادي از موسسات غیر تجاري مثل موسسات علمی ، سازمان هاي غیرانتفاعی ، سازمان هاي مذهبی ، موسسات اجتماعی و سازمان هاي دولتی براي کاهش مخارج یا بهبود فعالیت ها و خدمات به مشتریان و مراجعین و مخاطبین خود از تجارت الکترونیکی استفاده می کنند.
یادگیري الکترونیکی : در یادگیري الکترونیکی ، آموزش یا تحصیل به صورت برخط یا آنلاین ارئه شده و بیشتر در داخل بنگاه ها براي آموزش کارکنان مورد استفاده قرار گرفته و به آن آموزش الکترونیکی گفته می شود.همچنین دانشگاه هاي مجازي نیزاز این سیستم استفاده می کند.
تجارت الکترونیکی مبادله با مبادله : به طور کلی مبادله در یک بازار الکترونیکی عمومی با وجود تعداد زیادي خریدار و فروشنده صورت می گیرد.در معاملات B2B بازار الکترونیکی مکانی مجازي براي ارتباط خریداران و فروشندگان با یکدیگر است.تجارت الکترونیکی از نوع مبادله با مبادله سیستمی است که ارتباط بین معاملات مختلف را برقرارمی کند.
Consumer to Administration 7) تجارت مشتری با اداره (Consumer to Administration):
در این نوع از تجارت الکترونیکی ، واحدهاي دولتی ، کالاها،خدمات یا اطلاعات را از بنگاه ها یا ازمردم خریداري کرده و خدمات خود را از این طریق به متقاضیان ارائه می کنند. به دنبال رشد انواع B2C و B2A، دولت ها مبادلات الکترونیکی را به حیطه هایی همچون جمع آوری کمک های مردمی، پرداخت مالیات بر درآمد و هر گونه امور تجاری دیگری که بین دولت ها و مردم انجام می شود، گسترش خواهند داد.

با تجربه و آزمایش تمام مدل های تجاری Online که تا کنون بیان شد، مشخص است که با وجودی که تجارت الکترونیک که پدیده تقریباً جدید و نوپاست اما بسیار فعال است. دانشمندان صنعتی معتقدند که یافتن منابع درآمد Online مطمئن، با سعی و خطا آزمایش می شود. مدل های B2C و B2B بیشترین توجه را امروزه به خود جلب کرده اند ولی مدل های دیگر هنوز در حال تعدیل استراتژیهایشان هستند و روشهایشان را گسترش می دهند. به هر حال عاقلانه است که ما راجع به 10سال ابتدای کار تجارت الکترونیک مانند 10سال ابتدای زندگی یک کودک بیندیشیم.

این مطلب از کتب و وبسایت های مختلف توسط نویسنده جمع آوری و انتشار یافته است.